Lug‘atlar

So‘z tarkibi: {aks}
So‘z bo‘g‘inlari: aks
Izoh(lar)i:
aks [aks ]

1. Biror narsaning silliq, yarqiroq sathda ko‘ringan tasviri, shakli. Hovuzning limmo-lim suvi shishaday toza, odamning aksi ko‘rinadi. H. Nazir, So‘nmas chaqmoqlar

2. Qarama-qarshi, teskari, zid. Aks natija. Aks ta’sir. -

3. Tutgan yerini kesadigan, gapga ko‘nmaydigan, o‘jar, qaysar. Aks bola. -

4. Ta’sir. Odamning odamga aksi uradi. A. Qahhor, Qo‘shchinor chiroqlari

Antonim(lar)i: mavjud emas.
Sinonim(lar)i: qarshi , o‘jar , chappa , qarama-qarshi , teskari , zid [a]

1. aks I Sifat
teskari, qarama-qarshi; o‘jar kishi

2. aks II Ot
teskari ko‘rinish yoki qaytgan ovoz; sharpa

Paronimi: mavjud emas.

Sintaksis(yunon.sintaxys – tuzish, qurish) – grammatikaning so‘zning o‘zaro erkin bog‘lanishi, bu erkin bog‘lanish natijasida hosil bo‘lgan so‘z birikmasi va gap, uning turi va xususiyatini o‘rganuvchi tarkibiy qismi. Sintaksisning asosi gap haqidagi ta’limot. Gaplar, aslida, so‘zlarning erkin birikuvlariga ham asoslanganligi tufayli so‘zlarning bog‘lanish qonuniyatlari, so‘z birikmalari ham sintaksisda o‘rganiladi. Atom xususiyatlari va ularning birikish qonuniyatlarini ochish molekula tabiatini o‘rganishga bo‘ysundirilganligi kabi so‘z birikmalarini o‘rganish ham gap ta’limotining tarkibiy qismi, undan ajratilgan holda qaralishi mumkin emas. Sintaksis so‘zlarning har qanday birikuvlarini emas, balki hokim-tobelik munosabatiga kirishgan erkin nutqiy birikuvlar va ularning lisoniy mohiyatlarini tekshiradi. Qaysidir yo‘sindagi so‘zlarning birikuvlari sanalmish qo‘shma so‘zlar (uchburchak, ertapishar, sotib olmoq), frazeologik birliklar (ilonning yog‘ini yalagan, po‘konidan yel o‘tmagan, ko‘ngli bo‘sh) sintaksisning tadqiq doirasidan chetda qoladi. Chunki ular erkin bog‘lanishga ega emas. Sintaksis atamasi, grammatika atamasining o‘zi kabi ikki ma’nolidir: 1) tilning sintaktik qurilishi; 2) grammatikaning tarkibiy qismi.

1. aks etmoq: 1.silliq, yarqiroq sathda (tasviri) ko‘rinmoq 2.qaytmoq (mas., aks sado haqida); 3.ko‘rinmoq, namoyon bo‘lmoq (ichki his-tuyg‘u, kayfiyat va sh.k. haqida) 4.o‘z ifodasini topmoq

2. aksiga olmoq: 1.xohish-istakka yoki buyruqqa qarshi ish tutmoq, kesma-kesarlik qilmoq; 2.xohish-istakka qarshi yuz bermoq

3. aksiga yurmoq: 1.xohish-istakka yoki buyruqqa qarshi ish tutmoq, kesma-kesarlik qilmoq; 2.xohish-istakka qarshi yuz bermoq

4. aksini topmoq: 1.silliq, yarqiroq sathda (tasviri) ko‘rinmoq 2.qaytmoq (mas., aks sado haqida); 3.ko‘rinmoq, namoyon bo‘lmoq (ichki his-tuyg‘u, kayfiyat va sh.k. haqida) 4.o‘z ifodasini topmoq

5. sakkiz yoshdan sakson yoshgacha: katta-kichik, hamma

6. yakson qilmoq: butunlay yemirildi, yo‘q bo‘ldi

7. yer bilan yakson bo‘ldi: butunlay yemirildi, yo‘q bo‘ldi

1. Dushanba – seshanba – chorshanba – payshana – juma -shanba – yakshanba
Ma’nosiga ko‘ra
(joylashish ketma-ketligiga ko‘ra)

Milliy bo‘yoqdor so‘z: mavjud emas.