Lug‘atlar

So‘z tarkibi: {ket}
So‘z bo‘g‘inlari: ket
Izoh(lar)i:
ket fl

1. 1. O‘z turgan joyini tark etmoq, o‘z turgan joyidan boshqa tomonga yo‘l olmoq; bormoq. Bu yerdan hech yoqqa ketmayman. Kelmoq ixtiyor bilan, ketmoq ijozat bilan. Maqol
[Yo‘lchi:] Unsin, bu oila qanday? Ketasanmi yo bu yerda qola turasanmi? Oybek, Tanlangan asarlar
Agar oralaringizga sovuqchilik tushadigan bo‘lsa, sen o‘chakishib yurma, yaxshisi bu uydan ketish harakatini qil! A. Qodiriy, O‘tgan kunlar
Mehmonlar uch kun turib, ketishdi. S. Siyoyev, Yorug‘lik
Gulnor, qishloqdan ketib, cho‘lda o‘rnashib olsak, qulog‘im tinchir, deb o‘zini o‘zi yupatdi. S. Ahmad, Ufq

2. 2. Biror mashg‘ulot, xizmat yoki vazifani tark etmoq, tashlamoq. Ishdan ketmoq. Uqishdan ketmoq. ▬ Senday aqli raso, tushunadigan odam bo‘lsa, zavoddan ketmas edim. A. Qahhor, Qanotsiz chittak
Xotiningizni nega tashlab ketganingizni ayting Yarashasizmi yo institutdan ketasizmi, shuni ayting. O‘. Hoshimov, Qalbingga quloq sol

3. 3. Tamom bo‘lmoq, tugamoq, o‘tmoq (vaqt haqida). Bo‘linglar, vaqt ketyapti. Vaqting ketdi — ▬ baxting ketdi. Maqol
Shunday rohat turmush im izdan, shunday shirin umrimizdan darrov bir yili ketdimi! Oh, dod deyman. A. Qahhor, Nutq

4. 4. Yo‘q bo‘lmoq, yo‘qolmoq, arimoq. Dalalardan qor ketdi. Kiyimning dog‘i ketmadi. ▬ Hasrat tugagandan so‘ng, Otabekning yuzidagi boyagi yarim jiddiylik ketib, uning o‘rnini o‘ychanlik oldi. A. Qodiriy, O‘tgan kunlar
Qadah to‘xtab qoldi. Suhbatdan nechukdir fayz ketdi. A. Qahhor, Qanotsiz chittak
Kun bo‘yi quloqlari ostidan juda g‘alati olis-olislarga chorlovchi ajib bir musiqa ketmadi. O. Yoqubov, Er boshiga ish tushsa

5. ko‘chma hma Olamdan o‘tmoq; o‘lmoq. Men o‘n beshga kirganda, ayam o‘ldi. Hali qirqqa bormagandi. Yosh ketdi. Oybek, Tanlangan asarlar
Ming martaba shukur bo‘lsin parvardigorga, Mendan rozi ketgan ekan qiblagohlarim. A. Oripov, Jannatga yo‘l

6. 6. Sarf bo‘lmoq, ishlatilmoq. Yo‘l xarajatiga hammasi bo‘lib ellik so‘m ketdi. Bu ishni bajarishga ko‘p vaqt ketadi. Ro‘zg‘orga ketadigan narsalar. ▬ Kuch ko‘p ketadi, lekin ekinlar ichida bundan (paxtadan] serdaromadi yo‘q. A. Qahhor, Qo‘shchinor chiroqlari

7. s. t. t. O‘tmoq, sotilmoq, pullanmoq. Tez ketadigan mol. ▬ Xullas, yer juda arzonga ketdi. Oybek, Tanlangan asarlar

8. 8. Muayyan maqsad yoki sabab bilan biron joyga, ish-faoliyat va shu kabilar joyga tomon yo‘l olmoq; jo‘namoq. Qishloqqa ketmoq. Armiyaga ketmoq. Ishga ketmoq. To‘yga ketmoq. ▬ Kuniga oqshom tushsa, Martindan qo‘rqib, ko‘chaga chiqmay, tuzsiz makaron chaynab yurguncha, shahrimga ketaman. S. Siyoyev, Yorug‘lik
Shirmonjon ona shu ahvolda tong ottiradi-yu, yana dalaga terimga ketadi. S. Zunnunova, Olov

9. 9. Davom etmoq; bormoq, bo‘lmoq. Imtihon ketyapti. Majlis ketyapti. ▬ O‘rmonjon, odatda, ish sustroq yoki yomonroq ketayotgan uchastkalarga borar edi. A. Qahhor, Qo‘shchinor chiroqlari
Agar biz yerning doli-guliga kelishini kutib o‘tirsak, vaqtdan yutqazadiganga o‘xshaymiz, havo shunday ketavermas [dedi brigadir]. N. Safarov, Xadicha Ahrorova

10. ko‘chma chma Ish-faoliyatning biror sohasi, yo‘nalishi bilan bormoq, davom etmoq. Akasi uchuvchi edi, ukasi ham uning orqasidan ketdi. Bola otasi izidan ketib, o‘qituvchi bo‘ldi. ▬ Butun oilasi bu yerga rezavor ekib, mumkin qadar eldan burunroq bozorga chiqarib, pul qilishga tirishar edi. Abdishukur bu yo‘ldan ketmadi. Oybek, Tanlangan asarlar

11. 11. Tarqamoq, borib yetmoq (ovoza, dovruq va shu kabilar haqida). Shuhrati butun dunyoga ketdi. ▬ Ammo nomi tildan-tilga o‘tib, butun frontga dovrug‘i ketgan bu qizning o‘yida faqat Normat kechardi. I. Rahim, Chin muhabbat
Uning ta’rifi uzoqlarga ketgan. T. Ashurov, Oq ot

12. s. t. . t. Ishdan chiqmoq (masalan sinmoq, yorilmoq, yirtilmoq kabi ma’nolarni ifodalaydi). Shimim tizzasidan ketdi. ▬ Aravaning tagidan dehqonning ayanchli tovushi eshitildi: — O‘qi ketibdi, ish pachava. Oybek, Tanlangan asarlar

13. s. t. . t. Yarashib tushmoq (kiyim haqida). Bu kostyum senga juda ketibdi.

14. 14. Iste’mol qilinmoq, yeyilmoq yoki ichilmoq; o‘tmoq. Issiq kunda palov uncha ketmaydi. ▬ — Chuchvaradan keyin choy juda yaxshi ketadi-da, — dedi Boqijon Baqoyev, yuzidagi terni artib. A. Qahhor, Adabiyot muallimi

15. s. t. . t. (asosan bo‘lishsiz shaklda — ketmaydi) Qo‘shilmaslik, ma’qul emaslikni bildiradi. — Him, oqsoqol majlisni qadimgi zamon usulida tarafkashlikka aylantirmoqchi ekan-da. Ketmaydi, — dedi Abdurasul. P. Tursun, O‘qituvchi

16. 16. Sig‘moq, joylanmoq. Bu samovarga uch litr suv ketadi. Zalga ikki yuz kishi ketadi.

17. ko‘m. fl. vzf. vzf. Ravishdoshning-(i)b yoki-a/-y qo‘shimchali shakllariga birikib, harakatning tugal, to‘satdan, davomli bajarilishi kabi ma’nolarni bildiradi. Qizarib ketmoq. G‘ovlab ketmoq. Charchab ketmoq. Qo‘rqib ketdi. Mashina birdan g‘uvullab yurib ketdi. O‘z maqsadini tushuntira ketdi. Yo‘rg‘alay ketdi.

Antonim(lar)i: old [ida]
Sinonim(lar)i: orqa , rav [f-t], tur , jo‘na , yo‘qol

1. ket I Fe’l
jo‘namoq; sarflanmoq; yo‘qolmoq; sig‘moq

2. ket II Ot
oxir, nihoya

3. ket III Ko‘makchi fe’l
mustaqil fe’l anglatgan leksik ma’noga «kutilmaganda tez boshlanish va ma’lum muddat davom etish» grammatik ma’nosini qo‘shadi.

Paronimi: mavjud emas.
Qomus: mavjud emas.

1. a’zoyi badandan ter chiqib ketmoq: ruhiyatida juda keskin o‘zgarish sodir bo‘ldi ruhiyatini juda keskin o‘zgartirdi.

2. asakasi ketmoq: kam bo‘lib qolmaydi.

3. asfalasofilinga ketmoq: 1.chuqurlikka, jarlikka tushib ketmoq; 2.ko‘chma halok bo‘lmoq, halokatga uchramoq

4. badanidan o‘tib ketdi: 1) jismiga chuqur ta’sir qildi 2) ruhiga chuqur ta’sir qildi

5. barakasi ketmoq: serobligi yo‘qoldi, mo‘lligi barxam topdi.

6. besh ketmoq: 1.pirra (karta) o‘yinida besh ochko olmoq; 2.gapni yoki ishni o‘rinlatib bajaruvchi odamga tan bermoq, qoyil qolmoq

7. beti ochilib ketgan: uyalmaydigan bo‘lgan

8. bo‘sh ketmoq: bekor ketmoq, zoye bo‘lmoq

9. boshi bilan sho‘ng‘ib ketdi: butunlay berilib ketdi

10. boshini olib ketdi: butunlay tashlab ketdi

11. bu qulog‘dan kirib, u qulog‘dan chiqib ketadi: e’tibor bermaydi, xotirasida tutib qololmaydi

12. dami ichiga tushib ketdi: qo‘rquv aralash hech narsa deyolmay lol bo‘lib qoldi

13. darz ketmoq: biror kuch, harakat ta’sirida putur yetmoq, zarbaga uchramoq, buzilmoq.

14. dong‘i dog‘istonga ketdi: ma’lum-mashhur bo‘ldi

15. dong‘i ketdi: ma’lum-mashhur bo‘ldi

16. dovrug‘i ketdi: ma’lum-mashhur bo‘ldi

17. dunyodan ketdi: qazo qildi, o‘ldi

18. esi chiqib ketdi: nihoyatda qattiq qo‘rqdi

19. esi ketdi: 1)qiynalib holsizlandi 2)qayta–qayta mehribonlik, xayrixohlik bildirdi

20. esi ketib: berilib, mahliyo bo‘lib

21. esi og‘ib ketdi: xayoli biror narsa haqidagi o‘y– xotiralar haqida band bo‘ldi

22. et- etidan o‘tib ketdi: 1) jismiga chuqur ta’sir qildi 2) ruhiga chuqur ta’sir qildi

23. holdan ketdi: toliqdi, darmonsizlandi

24. holdan ketkazdi: toliqtirdi, darmonsizlantirdi

25. hushi ketdi: mahliyo bo‘lib qoldi

26. hushidan ketdi: behush bo‘ldi

27. jahondan ketdi: qazo qildi, o‘ldi

28. jon-jonidan o‘tib ketdi: 1) jismiga chuqur ta’sir qildi 2) ruhiga chuqur ta’sir qildi

29. jon-jonidan o‘tib ketdi: 1)jismonan va alamli ta’sir qildi, qaqshatdi

30. jon-poni chiqib ketdi: nihoyatda qattiq qo‘rqdi

31. kallasi g‘ovlab ketdi: o‘ylayverib gangidi

32. katta ketdi: imkoniyatiga ortiqcha baho berdi

33. ketidan tushdi: qayerga borsa, zimdan ta’qibqilib bordi

34. ketiga tushdi: 1)zimdan yurib butun xatti-harakatlarini ta’qib qildi 2) manfaatdor bo‘lgani holda berilib harakat qildi

35. ko‘zi chig‘anog‘idan chiqib ketayozdi: 1)g‘azabi qo‘zib, asabiylashdi 2) g‘ayrati ko‘zida aks etib, ko‘zi chaqchaydi

36. ko‘zi ketdi: uxlay boshladi

37. ko‘zi kosasidan chiqib ketayozdi: 1)g‘azabi qo‘zib, asabiylashdi 2) g‘ayrati ko‘zida aks etib, ko‘zi chaqchaydi

38. ko‘zi ola-kula bo‘lib ketdi: olayib qaradi

39. ko‘zi ola-kula bo‘lib ketdi: olayib qaradi

40. ko‘zi qinidan chiqib ketayozdi: 1)g‘azabi qo‘zib, asabiylashdi 2) g‘ayrati ko‘zida aks etib, ko‘zi chaqchaydi

41. ko‘ziga ko‘rinib ketdi: birdaniga xotirasida gavdalandi

42. ko‘zining paxtasi chiqib ketayozdi: 1)g‘azabi qo‘zib, asabiylashdi 2) g‘ayrati ko‘zida aks etib, ko‘zi chaqchaydi

43. mazasi ketdi I: sog‘ligi yomonlashdi

44. mazasi ketdi II: biror ishi yomonlashib, inqirozga yuz tutdi

45. miyasi g‘ovlab ketdi: o‘ylayverib gangidi

46. mukkasidan ketdi: o‘zini tiya olmaslik darajasida berilib ketdi

47. nafasi ichiga tushib ketdi: qo‘rquv aralash hech narsa deyolmay lol bo‘lib qoldi

48. o‘tib ketdi I: vafot yetdi

49. o‘tib ketdi II: 1)jismonan va alamli ta’sir qildi, qaqshatdi 2)ruhan alamli ta’sir qildi

50. o‘zidan ketdi: behush bo‘ldi

51. og‘zidan ona suti ketmagan: hali yosh, tajribasiz

52. olamdan ketdi: qazo qildi, o‘ldi

53. ona suti og‘zidan ketmagan: hali yosh, tajribasiz

54. pinakka ketdi: 1)uxlab qoldi 2)xayolga cho‘mdi

55. qo‘ldan ketdi: kimningdir hukmidan, ixtiyoridan chiqib ketdi

56. shishib ketgan: kibrlandi, gerdaydi

57. shishib ketgan: gerdayib ketdi, kibrga berildi

58. siqilib ketgan: ziq bo‘lgan

59. suyak-suyagidan o‘tib ketdi: 1) jismiga chuqur ta’sir qildi 2) ruhiga chuqur ta’sir qildi

60. tegib ketdi: gap-so‘zi ta’sir qildi

61. tepa sochi tikka bo‘lib ketdi: bir lahzaning o‘zida nihoyatda g‘azablandi

62. terisiga sig‘may ketdi: behad sevindi

63. titig‘i chiqib ketibdi: 1. titilib, to‘zib uvadasi chiqibdi, juldur-juldur, dabdala bo‘libdi 2. ko‘chma dabdalasi, majag‘i chiqibdi, tor-mor bo‘libdi

64. u qulog‘idan kirib, bu qulog‘idan chiqib ketdi: e’tibor bermay, xotirasida tutib qololmaydi

65. xayolidan nari ketmaslik: nima Unuta olmaslik, ko‘z oldida doim namoyon bo‘lmoq

66. yer yorilmadi-yu, yerga kirib ketmadi: nomus qilganidan o‘zini qayoqqa olib qochishni bilmadi

67. yerga kirib ketmoq: qattiq izza bo‘ldi, o‘sal bo‘ldi

68. yuragi chiqib ketdi: bir lahzada kuchli hayajonlanish bilan qattiq qo‘rqib ketdi

69. yuragi orqasiga tortib ketmoq: bir lahza ich-ichidan qo‘rqish aralash qattiq hayajonlandi

70. yuragi shig‘ etib ketdi: bir lahza ich–ichidan qo‘rqish aralash hayajonlandi

71. yuragi tars yorilib keta yozmoq: sabr–chidami tugab, xunob bo‘lib ketdi

72. zoye ketmoq: befoyda sarflandi

1. Bor – jo‘na – yo‘qol – yo‘qolib ket – daf bo‘l – qorangni o‘chir
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgidagi salbiylikning ortib borishiga ko‘ra )

2. Juda – eng – g‘oyat – benihoya – rosa – o‘taketgan
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining keng-torligiga ko‘ra)

3. Kelishgan – xushbichim – xushqomat – bejirim – ketvorgan – lobar – tamtam
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(ijobiylik belgisining bo‘yoqdorligiga ko‘ra)

Milliy bo‘yoqdor so‘z: mavjud emas.