O‘zbek tilining ta’limiy korpusi

So‘z tarkibi: {old}

So‘z bo‘g‘inlari: old

Izoh(lar)i:

old ot

1. 1. Narsalarning kuzatuvchiga qaragan qismi; pesh, yuz. Binoning oldiga shiorlar osilgan. Ko‘ylakning oldi uzunroq bo‘libdi. ▬ Ot old oyoqlarini irg‘itib sapchidi-da, shamoldek uchib ketdi. S. Ahmad, Ufq

2. 2. Narsalarning ilgari tomonidagi yoki qismidagi joy, o‘rin. Uyning oldini supurib, joy qilmoq. ▬ Mastonga aravaning oldidan joy berishdi. A. Qahhor, Maston

3. (3-shaxs birlik shaklda) da) Biror ish-harakat, voqea-hodisa va shu kabilardan oldin bo‘ladigan, ro‘y beradigan, o‘tkaziladigan. Bayram oldi musobaqasi. Saylov oldi kampaniyasi.

4. 4. 3-shaxs egalik va jo‘nalish, o‘rin-payt, chiqish kelishiklari affikslari bilan ko‘makchi vazifasida qo‘llanadi (oldida, oldidan).

Antonim(lar)i: orqa , ort , ket

Sinonim(lar)i: qosh [ida], yon [ida], huzuri [da]

Omonimlari: mavjud emas.

Paronimi: mavjud emas.

Qomus: mavjud emas.

1. alanga oldirmoq: -

2. avj oldi, avjiga mindi, avjiga chiqdi: 1) rivojlandi 2) zo‘raydi, kuchaydi

3. avj oldirmoq: -

4. baloga qoldi: javobgarlikka, jazoga duchor bo‘ldi

5. betiga soldi: aybli deb qaralgan kishining o‘ziga kesatib, achitib gapirdi

6. bir ko‘ylakni oldin yirtmoq: -

7. bo‘yniga oldi: e’tirof qildi, biror holatga rozi bo‘ldi

8. chang soldi: 1)astoyidil tashlandi 2)g‘ayri qonuniy tarzda yopishdi

9. changal soldi: 1)astoyidil tashlandi 2)g‘ayri qonuniy tarzda yopishdi

10. chetda qoldirmoq: -

11. dam oldi: istirohat qildi, hordiq oldi

12. dam soldirmoq: -

13. dami ichida qoldi: bir so‘z ham ayta olmay qoldi

14. dod soldi: dod-voy qildi, qichqirdi

15. dog‘da qoldi: biror narsaning kutilgancha bo‘lmagani tufayli o‘kindi, alamzada bo‘ldi

16. dog‘da qoldirmoq: -

17. esga oldi: xotirladi

18. esida qoldi: xotirasida saqlanib qoldi

19. esiga soldi: 1)xotirasida tikladi 2)unutilayozganni eslatdi

20. fikrga toldi: uzoq fikrladi

21. gardaniga oldi: e’tirof qildi, biror holatga rozi bo‘ldi

22. har holda: -

23. hayratda qoldi: nihoyat darajada ajablandi

24. hayratda qoldirdi: nihoyat darajada ajablantirdi

25. hayratda qoldirmoq: -

26. hayron qoldi: ajablandi

27. hayron qoldirmoq: -

28. holdan ketdi: toliqdi, darmonsizlandi

29. holdan ketkazdi: toliqtirdi, darmonsizlantirdi

30. holdan ketkazmoq: -

31. holdan ketmoq: -

32. holdan toydirmoq: -

33. holdan toymoq: -

34. hordiq oldi: istirohat qildi

35. ichiga soldi: yashirdi, pinhon tutdi

36. Ikki oyog‘ini tirab oldi: qaysarlik qildi

37. ishga soldi: 1) mehnat qilishga safarbar qildi 2)o‘z maqsadi yo‘lida xizmat qildirdi 3)safarbar qildi, foydalandi 4)ishlata boshladi

38. iz qoldirmoq: -

39. izga soldi: chetga chiqishlarni bartaraf qilib, me’yorga keltirdi

40. jar soldi: 1)jarchi vositasida eshittirildi 2)keragidan ortiq darajada bo‘rttirib xabar tarqatdi

41. jon berib, jon oldi: taslim bo‘lmadi, o‘zini yengilgan deb hisoblamadi

42. jonini oldi: 1)o‘ldirdi 2)ruhan juda qattiq ezib yubordi 3) jismonan juda qattiq ezib yubordi

43. ko‘ngil oldurmoq: -

44. ko‘ngil qoldirmoq: -

45. ko‘ngilni qoldirmoq: -

46. ko‘ngli qoldi: avvalgi yaxshi munosabati o‘rniga xush ko‘rmaslik hissi uyg‘ondi

47. ko‘ngliga g‘ashlik soldi: tashvish qilishiga sabab bo‘ldi, tashvishli holatga qo‘ydi

48. ko‘ngliga qo‘l soldi: eng yashirin fikr-o‘yini bilishga harakat qildi

49. ko‘ngliga vahima soldi: kuchli darajada qo‘rqish hissini uyg‘otdi

50. ko‘nglini oldi: xursand qilish bilan o‘ziga

51. ko‘nglini oldurmoq: -

52. ko‘nglini qoldirdi: avvalgi yaxshi munosabati o‘rniga xush ko‘rmaslik hissi uyg‘otdi

53. ko‘nglini qoldirmoq: -

54. ko‘pi ketib, ozi qoldi: -

55. ko‘z old qorong‘ilashmoq: -

56. ko‘z olddan ketmaslik: -

57. ko‘z olddan o‘tkazmoq: -

58. ko‘z olddan o‘tmoq: -

59. ko‘z oldga kelmoq: -

60. ko‘z oldga keltirmoq: -

61. ko‘z oldi qoraymoq: -

62. ko‘z oldi qorong‘ilashmoq: -

63. ko‘z oldidan ketmaslik: -

64. ko‘z oldidan o‘tdi: tasavvurida ketma-ket gavdalandi

65. ko‘z oldidan o‘tkazmoq: -

66. ko‘z oldidan o‘tmoq: -

67. ko‘z oldiga keldi: tasavvurida gavdalandi

68. ko‘z oldiga kelmoq: -

69. ko‘z oldiga keltirmoq: -

70. ko‘z ostiga oldi: biror maqsad bilan ko‘zlab qo‘ydi

71. ko‘z tagiga oldi: biror maqsad bilan ko‘zlab qo‘ydi

72. ko‘ziga cho‘p soldi: aldadi, chalg‘itdi

73. ko‘zini oldi: qarashni to‘xtatdi

74. ko‘zini oldirib qo‘ymoq: -

75. ko‘zining oldiga kelmoq: -

76. ko‘zni oldirib qo‘ymoq: -

77. ko‘zning oldiga keldi: tasavvurida gavdalandi

78. ko‘zning oldiga kelmoq: -

79. kuniga qoldi: 1) biror ishni bajarishda qaram bo‘ldi 2)foydalanishga majbur bo‘ldi

80. nafasini ichiga oldi: hech qanday tovush chiqarmaydi

81. nazar soldi: diqqat bilan qaradi

82. nazaridan qoldi: yaxshi munosabatidan, hurmat-e’tiboridan mahrum bo‘ldi

83. nom qoldirmoq: -

84. o‘rin qoldirmaslik: -

85. o‘rni kelib qoldi: -

86. o‘rta yo‘lda qoldirmoq: -

87. o‘rtaga oldi: tanbeh berish yoki ko‘ndirish maqsadida ko‘pchilik gapirdi

88. o‘rtaga soldi: 1)ko‘pchilik oldida ro‘kach qildi 2)munozarada xizmatidan foydalandi

89. o‘yga toldi: uzoq fikrladi

90. o‘ziga oldi: 1)o‘ziga tegishli deb bildi 2)zimmasiga oldi

91. o‘zini oldirmoq: -

92. o‘zini qo‘lga oldi: o‘z xatti–harakatlarini irodasiga bo‘ysundirdi

93. o‘zni oldirmoq: -

94. og‘iz soldi: 1)qayliq yoki kuyov qilish niyati borligini aytdi 2)g‘ayri qonuniy ravishda o‘zlashtirishga harakat qildi

95. og‘izdagi oshni oldirmoq: -

96. og‘zidagi oshini oldirmoq: -

97. og‘ziga co‘k soldi: umuman gapirmadi

98. og‘ziga nos oldi: mutlaqo gapirmadi

99. og‘ziga oldi: gapirdi

100. og‘ziga tolqon soldi: mutlaqo gapirmadi

101. olddan o‘tmoq: -

102. oldga poxol solmoq: -

103. oldga solmoq: -

104. oldga tushmoq: -

105. oldi olindi: kutilgan hodisaga qarshi chora-tadbir ko‘rildi

106. oldi olinmoq: -

107. oldidan o‘tdi: biror ishni qilishdan oldin shundan kimnidir xabardor qildi

108. oldidan o‘tmoq: -

109. oldiga bosmoq: -

110. oldiga poxol solmoq: -

111. oldiga solmoq: -

112. oldiga tushadigan: ustunlik qila oladigan

113. oldiga tushmoq: -

114. oldinga bosgan oyog‘i keyinga ketavermoq: -

115. oldinga bosgan oyoq keyinga ketavermoq: -

116. oldingdan o‘tavermoq: -

117. oldingizdan o‘tavermoq: -

118. oldini oldi: kutilgan hodisaga qarshi chora-tadbir ko‘rdi

119. oldini oldi: kutilgan hodisaga qarshi chora-tadbir ko‘rdi

120. oldini olmoq: -

121. oldirib qo‘ygan yuragi: bezillab qolgan

122. oldirib qo‘ygan yurak: -

123. old-ortga qaramoq: -

124. old-ortiga qaramoq: -

125. oling-u, oldirmaslik: -

126. ol-u, oldirmaslik: -

127. ora yo‘lda qoldirmoq: -

128. ora yo‘lda qoldirmoq: -

129. orqa oldga qaramoq: -

130. orqa oldiga qaramoq : -

131. orqada qoldirmoq: -

132. orqadan ko‘rpacha soldirmoq: -

133. orqa-oldini: -

134. orqasidan ko‘rpacha soldirmoq: -

135. oyog‘ini tirab oldi: qaysarlik qildi

136. podadan oldin chang chiqardi: ro‘yobga chiqishi aniq bo‘lmagan narsa haqida hovliqmalik bilan vaqtidan ilgari gapirib yurdi

137. podadan oldin chang chiqarmoq: -

138. qalbiga vahima soldi: kuchli darajada qo‘rqish hissini uyg‘otdi

139. qarshi oldi: kutib oldi

140. qatordan qoldirmay: -

141. qirqi ketib, biri qoldi: -

142. qo‘lga oldi: 1)o‘z ixtiyoriga o‘tkazdi 2)qo‘qqisdan hujum qilib bosib oldi 3)hibs qildi, qamash maqsadida tutdi 4) biror yo‘l bilan o‘z xohishiga bo‘ysunnadigan qildi

143. qo‘yniga qo‘l soldi: fikr niyatini bilishga harakat qildi

144. qulog‘iga oldi: kimningdir fikriga amal qilib ish tutdi

145. qulog‘iga qo‘yilib qoldi: 1)gapni uqdi 2)xotirasida mustahkam saqladi

146. quloq soldi: 1)tingladi 2)aytganini qildi

147. rangini oldirmoq: -

148. rangni oldirmoq: -

149. razm soldi: sinchkovlik bilan kuzatdi

150. shovqin soldi: qattiq shovqin qildi

151. so‘z oldi: 1)muzokarada gapirishga rasmiy ruxsat oldi 2)ahd-u paymon qildirdi

152. sovuqqa oldirmoq: -

153. soyada qoldirmoq: -

154. soyasiga ko‘rpacha soldi: izzat-hurmat qilishni me’yoridan o‘tkazib yubordi

155. tan oldi: e’tirof qildi

156. tang qoldirmoq: -

157. tarafini oldi: bahslashuvda tomonlardan birini himoya qildi

158. tashvishga soldi: tashvish qilishiga sabab bo‘ldi

159. teri to‘nini ters kiyib oldi: o‘chakishgan holda qaysarlik qildi

160. tildan qoldirmoq: -

161. tilga oldi: gapirdi

162. to‘nini teskari kiyib oldi: o‘chakishgan holda qaysarlik qildi

163. to‘ydan oldin nog‘ora chalmoq: -

164. tomonini oldi: bahslashuvda tomonlardan birini himoya qildi

165. tong qoldirmoq: -

166. turib oldi: o‘jarlik qildi

167. tuxum og‘ziga tiqilib qoldi: -

168. tuxumi og‘ziga tiqilib qoldi: -

169. ustiga oldi: biror ishni bajarishga mas’ul bo‘ldi

170. xabar oldi: 1)o‘zi kelib xabardor bo‘ldi 2)biror kishining turish–turmushini, ahvolini yengillatishga ko‘maklashdi

171. xabar oldirmoq: -

172. xayolda ko‘tarilmoq: -

173. xayoldan kechirmoq: -

174. xayoldan kechmoq: -

175. xayoldan ko‘tarilmoq: -

176. xayoldan o‘tkazmoq: -

177. xayoldan o‘tmoq: -

178. xayoldan o‘tmoq: -

179. xayolga toldi: uzoq o‘ylandi

180. xijolatda qoldirmoq: -

181. xonasi kelib qoldi: -

182. xudoga soldim: -

183. yarim yo‘lda qoldirmoq: -

184. yerda qoldi: e’tiborsiz qoldi

185. yerda qoldirmoq: -

186. yo‘l soldi: yo‘naldi

187. yo‘lda qoldirmoq: -

188. yo‘ldan qoldirmoq: -

189. yodda qoldirmoq: -

190. yuragi oldirib qo‘ymoq: -

191. yuragini oldirib qo‘ymoq: -

192. yurak oldirib qo‘ymoq: -

193. yurakni oldirib qo‘ymoq: -

1. Avval – ilgari – oldin – burun – qadim
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(tarixiylik belgisining ortishiga ko‘ra)

2. Tovon – to‘piq – boldir – tizza – son
Ma’nosiga ko‘ra
(oyoq qismlarining quyi-yuqoriligiga ko‘ra)

Milliy bo‘yoqdor so‘z: mavjud emas.

Lug‘atlar

Ibora:(193 ta) To‘liq ko‘rish

Darajalanish qatori:(2 ta) To‘liq ko‘rish