Lug‘atlar

So‘z tarkibi: {old}
So‘z bo‘g‘inlari: old
Izoh(lar)i:
old ot

1. 1. Narsalarning kuzatuvchiga qaragan qismi; pesh, yuz. Binoning oldiga shiorlar osilgan. Ko‘ylakning oldi uzunroq bo‘libdi. Ot old oyoqlarini irg‘itib sapchidi-da, shamoldek uchib ketdi. S. Ahmad, Ufq

2. 2. Narsalarning ilgari tomonidagi yoki qismidagi joy, o‘rin. Uyning oldini supurib, joy qilmoq. Mastonga aravaning oldidan joy berishdi. A. Qahhor, Maston

3. (3-shaxs birlik shaklda) da) Biror ish-harakat, voqea-hodisa va shu kabilardan oldin bo‘ladigan, ro‘y beradigan, o‘tkaziladigan. Bayram oldi musobaqasi. Saylov oldi kampaniyasi.

4. 4. 3-shaxs egalik va jo‘nalish, o‘rin-payt, chiqish kelishiklari affikslari bilan ko‘makchi vazifasida qo‘llanadi (oldida, oldidan).

Antonim(lar)i: orqa , ort , ket
Sinonim(lar)i: qosh [ida], yon [ida], huzuri [da]
Omonimlari: mavjud emas.
Paronimi: mavjud emas.
Qomus: mavjud emas.

1. avj oldi, avjiga mindi, avjiga chiqdi: 1) rivojlandi 2) zo‘raydi, kuchaydi

2. baloga qoldi: javobgarlikka, jazoga duchor bo‘ldi

3. betiga soldi: aybli deb qaralgan kishining o‘ziga kesatib, achitib gapirdi

4. bo‘yniga oldi: e’tirof qildi, biror holatga rozi bo‘ldi

5. chang soldi: 1)astoyidil tashlandi 2)g‘ayri qonuniy tarzda yopishdi

6. changal soldi: 1)astoyidil tashlandi 2)g‘ayri qonuniy tarzda yopishdi

7. dam oldi: istirohat qildi, hordiq oldi

8. dami ichida qoldi: bir so‘z ham ayta olmay qoldi

9. dod soldi: dod-voy qildi, qichqirdi

10. dog‘da qoldi: biror narsaning kutilgancha bo‘lmagani tufayli o‘kindi, alamzada bo‘ldi

11. esga oldi: xotirladi

12. esida qoldi: xotirasida saqlanib qoldi

13. esiga soldi: 1)xotirasida tikladi 2)unutilayozganni eslatdi

14. fikrga toldi: uzoq fikrladi

15. gardaniga oldi: e’tirof qildi, biror holatga rozi bo‘ldi

16. hayratda qoldi: nihoyat darajada ajablandi

17. hayratda qoldirdi: nihoyat darajada ajablantirdi

18. hayron qoldi: ajablandi

19. holdan ketdi: toliqdi, darmonsizlandi

20. holdan ketkazdi: toliqtirdi, darmonsizlantirdi

21. hordiq oldi: istirohat qildi

22. ichiga soldi: yashirdi, pinhon tutdi

23. Ikki oyog‘ini tirab oldi: qaysarlik qildi

24. ishga soldi: 1) mehnat qilishga safarbar qildi 2)o‘z maqsadi yo‘lida xizmat qildirdi 3)safarbar qildi, foydalandi 4)ishlata boshladi

25. izga soldi: chetga chiqishlarni bartaraf qilib, me’yorga keltirdi

26. jar soldi: 1)jarchi vositasida eshittirildi 2)keragidan ortiq darajada bo‘rttirib xabar tarqatdi

27. jon berib, jon oldi: taslim bo‘lmadi, o‘zini yengilgan deb hisoblamadi

28. jonini oldi: 1)o‘ldirdi 2)ruhan juda qattiq ezib yubordi 3) jismonan juda qattiq ezib yubordi

29. ko‘ngli qoldi: avvalgi yaxshi munosabati o‘rniga xush ko‘rmaslik hissi uyg‘ondi

30. ko‘ngliga g‘ashlik soldi: tashvish qilishiga sabab bo‘ldi, tashvishli holatga qo‘ydi

31. ko‘ngliga qo‘l soldi: eng yashirin fikr-o‘yini bilishga harakat qildi

32. ko‘ngliga vahima soldi: kuchli darajada qo‘rqish hissini uyg‘otdi

33. ko‘nglini oldi: xursand qilish bilan o‘ziga

34. ko‘nglini qoldirdi: avvalgi yaxshi munosabati o‘rniga xush ko‘rmaslik hissi uyg‘otdi

35. ko‘z oldidan o‘tdi: tasavvurida ketma-ket gavdalandi

36. ko‘z oldiga keldi: tasavvurida gavdalandi

37. ko‘z ostiga oldi: biror maqsad bilan ko‘zlab qo‘ydi

38. ko‘z tagiga oldi: biror maqsad bilan ko‘zlab qo‘ydi

39. ko‘ziga cho‘p soldi: aldadi, chalg‘itdi

40. ko‘zini oldi: qarashni to‘xtatdi

41. ko‘zning oldiga keldi: tasavvurida gavdalandi

42. kuniga qoldi: 1) biror ishni bajarishda qaram bo‘ldi 2)foydalanishga majbur bo‘ldi

43. nafasini ichiga oldi: hech qanday tovush chiqarmaydi

44. nazar soldi: diqqat bilan qaradi

45. nazaridan qoldi: yaxshi munosabatidan, hurmat-e’tiboridan mahrum bo‘ldi

46. o‘rtaga oldi: tanbeh berish yoki ko‘ndirish maqsadida ko‘pchilik gapirdi

47. o‘rtaga soldi: 1)ko‘pchilik oldida ro‘kach qildi 2)munozarada xizmatidan foydalandi

48. o‘yga toldi: uzoq fikrladi

49. o‘ziga oldi: 1)o‘ziga tegishli deb bildi 2)zimmasiga oldi

50. o‘zini qo‘lga oldi: o‘z xatti–harakatlarini irodasiga bo‘ysundirdi

51. og‘iz soldi: 1)qayliq yoki kuyov qilish niyati borligini aytdi 2)g‘ayri qonuniy ravishda o‘zlashtirishga harakat qildi

52. og‘ziga co‘k soldi: umuman gapirmadi

53. og‘ziga nos oldi: mutlaqo gapirmadi

54. og‘ziga oldi: gapirdi

55. og‘ziga tolqon soldi: mutlaqo gapirmadi

56. oldi olindi: kutilgan hodisaga qarshi chora-tadbir ko‘rildi

57. oldidan o‘tdi: biror ishni qilishdan oldin shundan kimnidir xabardor qildi

58. oldiga tushadigan: ustunlik qila oladigan

59. oldini oldi: kutilgan hodisaga qarshi chora-tadbir ko‘rdi

60. oldini oldi: kutilgan hodisaga qarshi chora-tadbir ko‘rdi

61. oldirib qo‘ygan yuragi: bezillab qolgan

62. oyog‘ini tirab oldi: qaysarlik qildi

63. podadan oldin chang chiqardi: ro‘yobga chiqishi aniq bo‘lmagan narsa haqida hovliqmalik bilan vaqtidan ilgari gapirib yurdi

64. qalbiga vahima soldi: kuchli darajada qo‘rqish hissini uyg‘otdi

65. qarshi oldi: kutib oldi

66. qo‘lga oldi: 1)o‘z ixtiyoriga o‘tkazdi 2)qo‘qqisdan hujum qilib bosib oldi 3)hibs qildi, qamash maqsadida tutdi 4) biror yo‘l bilan o‘z xohishiga bo‘ysunnadigan qildi

67. qo‘yniga qo‘l soldi: fikr niyatini bilishga harakat qildi

68. qulog‘iga oldi: kimningdir fikriga amal qilib ish tutdi

69. qulog‘iga qo‘yilib qoldi: 1)gapni uqdi 2)xotirasida mustahkam saqladi

70. quloq soldi: 1)tingladi 2)aytganini qildi

71. razm soldi: sinchkovlik bilan kuzatdi

72. shovqin soldi: qattiq shovqin qildi

73. so‘z oldi: 1)muzokarada gapirishga rasmiy ruxsat oldi 2)ahd-u paymon qildirdi

74. soyasiga ko‘rpacha soldi: izzat-hurmat qilishni me’yoridan o‘tkazib yubordi

75. tan oldi: e’tirof qildi

76. tarafini oldi: bahslashuvda tomonlardan birini himoya qildi

77. tashvishga soldi: tashvish qilishiga sabab bo‘ldi

78. teri to‘nini ters kiyib oldi: o‘chakishgan holda qaysarlik qildi

79. tilga oldi: gapirdi

80. to‘nini teskari kiyib oldi: o‘chakishgan holda qaysarlik qildi

81. tomonini oldi: bahslashuvda tomonlardan birini himoya qildi

82. turib oldi: o‘jarlik qildi

83. ustiga oldi: biror ishni bajarishga mas’ul bo‘ldi

84. xabar oldi: 1)o‘zi kelib xabardor bo‘ldi 2)biror kishining turish–turmushini, ahvolini yengillatishga ko‘maklashdi

85. xayolga toldi: uzoq o‘ylandi

86. yerda qoldi: e’tiborsiz qoldi

87. yo‘l soldi: yo‘naldi

1. Avval – ilgari – oldin – burun – qadim
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(tarixiylik belgisining ortishiga ko‘ra)

2. Tovon – to‘piq – boldir – tizza – son
Ma’nosiga ko‘ra
(oyoq qismlarining quyi-yuqoriligiga ko‘ra)

Milliy bo‘yoqdor so‘z: mavjud emas.