Lug‘atlar

So‘z tarkibi: {u} - r ( Fe’lga qo‘shiluvchi lug‘aviy shakl yasovchi Lug‘aviy shakl yasovchi;Zamon qo‘shimchalari Sintaktik shakl yasovchi ) - moq ( Fe’lga qo‘shiluvchi lug‘aviy shakl yasovchi Lug‘aviy shakl yasovchi )
So‘z bo‘g‘inlari: ur-moq
Izoh(lar)i:
u ol

1. 1. (jo‘nalish, o‘rin-payt, chiqish kelishiklarida — unga, unda, undan)

2. ksh. olm. lm. 3-shaxs birlik So‘zlovchi va tinglovchidan boshqa shaxsni, nutq jarayonida qatnashmayotgan shaxs (o‘zga)ni bildiradi. U mendan bir yosh katta. Undan yoshar o‘rnak olishadi. U ketgandan keyin, Sidiqjon shu yerning o‘zida cho‘kka tushdi. A. Qahhor, Qo‘sh-chinor chiroqlari
Mana, boshqarma bo‘limida uni [Iskandarovni] rosa qizartirishdi. S. Ahmad, Bosh og‘rig‘i
Uning ovozi o‘ziga juda uzoqdan eshitilayotganga o‘xshardi. S. Ahmad, Yulduz

3. ko‘rs. olm. lm. So‘zlovchidan naridagi yoki uzoqdagi kimsa, narsani ko‘rsatish uchun qo‘llanadi. Bu kitobni emas, u kitobni bering. U yigitni taniysanmi? Daryoning u yog‘i. U yerda nima ko‘p — past-balandlik. Shuhrat, Oltin zanglamas
Men bo‘lsam uning yo‘lini allaqachon topib qo‘yganman. X. To‘xtaboyev, Shirin qovunlar mamlakati

Antonim(lar)i: mavjud emas.
Omonimlari: mavjud emas.
Paronimi: mavjud emas.
Qomus: mavjud emas.

1. aksiga yurmoq: 1.xohish-istakka yoki buyruqqa qarshi ish tutmoq, kesma-kesarlik qilmoq; 2.xohish-istakka qarshi yuz bermoq

2. balo urmoq: biron-bir shikast yemoq, yomonlikka uchramoq.

3. bo‘zarib turmoq: serrayib, qaqqayib turmoq; qimirlamay turmoq

4. chakak urmoq: Gapira-gapira charchamoq; biror gapni ko‘p ta’kidlamoq. chakagi tushmoq

5. chaqchaq urmoq: 1. baland, yoqimli ovoz chiqarib. 2. xushchaqchaq, xursand bo‘lib.

6. davra qurmoq: doira shaklida tizilmoq; qurshov olib o‘tirmoq

7. havoga sovurmoq: bekorga, foydasiz ketkazmoq, sarflamoq.

8. og‘ziga qulf urmoq: 1.gapirtirmay qo‘ymoq, og‘ziga urmoq. 2.hech narsa deya olmaydigan qilib qo‘ymoq

9. qaysi shamol uchurmoq: qaysi shamol uchurmoq

10. tax urmoq: zih chiqarib taxlab, yig‘ib qo‘ymoq (kiyim, o‘rin-ko‘rpa va sh.k. ni).

11. taxt turmoq tek turmoq: chidab, bardosh berib turmoq; sabr qilmoq.

12. toy-toy turmoq: ayn. g‘oz-g‘oz turmoq q. g‘oz-g‘oz

13. umr surmoq: Umr o‘t-kazmoq, yashamoq (odatda, yaxshi, baxtli umr-ga nisbatan qo‘llanadi)

14. yerga urmoq: ortiq darajada kamsitdi

15. yo‘ldan urmoq: yomon yo‘lga boshladi, aynitdi

16. yuragidan urmoq: o‘ziga shaydo qilib oldi

17. yuzini ters burmoq: qaramaslik uchun boshini boshqa tomonga burdi

18. zig‘ir yog‘day ko‘ngliga urmoq: qiziqishi yo‘qoldi, jirkanish hissini uyg‘otdi, bezdirdi

1. Gavdalantirmoq – xayol surmoq – hukm chiqarmoq
Ma’nosiga ko‘ra
(tasavvurning natijasiga ko‘ra))

2. Hurmoq – vovillamoq – akillamoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(salbiylik belgisining oshishiga ko‘ra)

3. Jilmoq -qo‘zg‘almoq -o‘rmalamoq – yurmoq – yugurmoq – chopmoq – yelmoq
Ma’nosiga ko‘ra
(harakat tezligining oshib borishiga ko‘ra)

4. Koyimoq – po‘pisa qilmoq – do‘q urmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(bo‘yoqdorlik belgisining kuchliligiga ko‘ra)

5. Nola qilmoq – oh urmoq – faryod solmoq – afg‘on aylamoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(bo‘yoqdorlik belgisining oshib borishiga ko‘ra)

6. Qo‘zg‘almoq – yurmoq – yugurmoq – chopmoq -yelmoq
Ma’nosiga ko‘ra
(harakat sur’atiga ko‘ra)

7. Turtkilamoq – urmoq – do‘pposlamoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli-kuchsiz darajada ifodalashiga ko‘ra)

8. Urmoq – kaltaklamoq – do‘pposlamoq – savamoq – solmoq – tushirmoq – so‘qmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli darajada ifodalashiga ko‘ra)

9. Urmoq – solmoq – ushlamoq – silamoq
Ma’nosiga ko‘ra
(harakatning qo‘pol yoki muloyimligiga ko‘ra)

10. Yasamoq – qurmoq – bunyod etmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining keng-torligiga ko‘ra)

11. Yemoq – tanovul qilmoq – iste’mol qilmoq – totmoq – olmoq – tushirmoq – urmoq – xam qilmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining keng-torligiga ko‘ra)

Milliy bo‘yoqdor so‘z: mavjud emas.