1. ot ot Past harorat, past temperatura.
Sovuq oyoqdan urar, Issiq — boshdan.
Maqol
Toshkentdan kelgan lektor Oyda hayot bormi? degan mavzuda leksiya o‘qib: — Oyda kechasi yuz gradus sovuq, kunduzi yuz gradus issiq bo‘ladi, — degandi.
S. Ahmad, Ufq
Albatta, yo‘l yaxshi bo‘lib, jadalroq yurishsa, sovuq uncha bilinmas, lekin iz tushmagan yo‘ldan yurish mushkul.
O. Yoqubov, Er boshiga ish tushsa
2. ot etn. tn. Sovuqlik ovqatlarni ko‘p iste’mol qilish natijasida organizm faoliyatining susayishi.
Sovuqni oshiradigan ovqat.
3. 3. Temperaturasi belgili chegaradan past yoki juda ham salqin, ayoz.
Sovuq havo. Sovuq kun.
▬
Men esa darchadan to‘nib boqaman, Sovuq kuz tunidan ma’ni chaqaman.
A. Sher, Qadimgi kuy
4. sft. ft. Harorati, temperaturasi past.
Muzdek sovuq suv.
▬
Ichkilik deganni sovuq suvdek simirgan bilan uncha kayf qila olmaysiz.
A. Qodiriy, Kichik asarlar
Sovuq shamol oqimi ham yuz terisiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Saodat
5. 5. Isitilmagan, qizitilmagan.
Sovuq uy.
▬
Teatr binosi sovuq, tomoshabinlar palto va qalpoqlarda o‘tirishardi.
Gazetadan
Sovuq, rutubatli xonamga shu kech Olib qaytdim iztirobingni.
A. Oripov, Yillar armoni
6. 6. Sovigan yoki sovitilgan, yaxna.
Sovuq ovqat. Qodir uyg‘ondi, u haddan tashqari
▬
chanqagan edi, choynakda qolgan sovuq choyni shimirib, atrofiga qaradi.
A. Qahhor, Qanotsiz chittak
7. sft. ko‘chma hma O‘ziga jalb qilmaydigan; yoqimsiz.
Sovuq odam. Sovuq bashara. O‘zi sovuqning qilig‘i ham sovuq.
Maqol
Quloqdan kirgan sovuq so‘z Ko‘ngilga borib muz bo‘lar.
Maqol
Bir vaqtlar dehqonlarga, deb havas bilan qurdirgan bu uy-joy, g‘isht yotqizilgan keng supa., ko‘ziga sovuq, g‘arib, mungli ko‘rindi.
S. Nurov, Narvon
Qora qishda to‘y qilmay, Battar bo‘lgur nokas gov, Bachchag‘arning aslida Fe’li sovuq ediyov.
A. Oripov, Yillar armoni
Qo‘ying, Numonjon aka, qiz bolani qo‘ltiqlab yurishni ham bilmaysiz-a! Biram sovuq, beso‘naqaysiz.
M. Boboyev, Go‘zallik istab
8. 8. Ko‘ngilga yoqmaydigan, xush kelmaydigan; qo‘pol, dag‘al.
Sovuq hazil. Sovuq javob. Sovuq muomala.
▬
[Yigit] Davron tomon yaqinlasharkan, sovuqqina iljaygancha: — Odamni qo‘rqitib yubordingiz, oka, — dedi.
N. Qilichev, Chig‘iriq
Po‘lat u [Husniddin] bilan juda sovuq salomlashdi — ensasi qotib, qo‘lining uchini berdi.
Mirmuhsin, Qahramonnoma
9. 9. Yoqimsiz, ko‘ngilsiz, noxush.
Sovuq xabar.
▬
Yodimga uning o‘sha qisqa, lekin mening eng aziz his-tuyg‘ularimni yanchib tash-lagan sovuq maktubi tushdi.
O. Yoqubov, Ikki muhabbat
Mashriqiy bu sovuq xabarni eshitgach, bag‘ri o‘tda yonib, nima qilishini bilmay, Suriya bilan birga tushgan rasmidan Suriyani qirqib olib, yoqib yubordi.
Mirmuhsin, Qahramonnoma