1. esh I Fe’l
burab pishitmoq / eshishni ifodalovchi fe’lning buyruq shakli

2. esh II Ot
hamroh, o‘rtoq ; yo‘ldosh, quvvat

3. esh III Fe’l
qayiqni harakatga keltirish maqsadida eshkak ishlatmoq

1. bag‘ri teshilmoq: bag‘ri qon bo‘lmoq, qattiq g‘am yoki azob chekmoq.

2. besh barmog‘ni og‘ziga tiqdi: hovliqib, lozim bo‘lganidan ko‘ra ortiqroq narsani ro‘yobga chiqarish uchun intildi, nafsga berildi

3. besh ketmoq: 1.pirra (karta) o‘yinida besh ochko olmoq; 2.gapni yoki ishni o‘rinlatib bajaruvchi odamga tan bermoq, qoyil qolmoq

4. eshigiga bosh qo‘ydi: xokisor bo‘ldi, xokisorlik qildi

5. ishi bitdi, eshagi loydan o‘tdi: 1)maqsadi amalga oshgach, aloqa va muomalani yig‘ishtirdi 2)hozirgisi hal bo‘ldi, keyingisi bir gap bo‘lar

6. ko‘p gap eshakka yuk: Ortiqcha gap-so‘zning foydasizligi haqida aytiladigan ibora.

7. peshona teri: halol mehnat

8. peshona teri tukildi: mashaqqat bilan jismoniy mehnat qildi

9. peshonasi taq etib devorga tegmoq: o‘z bilganidan qolmay, oxiri ishi voy bo‘lmoq.

10. teshik munchoq yerda qolmas: Uzoq vaqt turmush qilmay, uyda o‘tirib qolgan qiz-juvonlar haqida, shuningdek, har bir narsa vaqti kelganda kerak bo‘lishi, ishlatilishi mumkinligi haqida aytiladigan ibora

11. teshik quloq eshitadi: Qulog‘i bor, albatta eshitadi, gap, albatta, yetib boradi

12. teshik tomoq: har qanday ovqat talab kishi; xo‘randa

13. xolvachining teshasiday: 1. qisqa, kalta. 2. chaqqon, epchil (kishi haqida)

1. Bir – ikki – uch – to‘rt – besh – olti – yetti
Ma’nosiga ko‘ra
(miqdorning oshib borishiga ko‘ra)

2. Darcha – eshik – darvoza
Ma’nosiga ko‘ra
(hajm – ko‘lamining katta-kichikligiga ko‘ra)

3. Dushanba – seshanba – chorshanba – payshana – juma -shanba – yakshanba
Ma’nosiga ko‘ra
(joylashish ketma-ketligiga ko‘ra)

4. Qarindosh – urug‘ – avlod – tug‘ishgan – jigar – jigarband – jigargo‘sha – xesh
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining keng-torligiga ko‘ra)

5. Qulun – toychoq – toy – g‘unan – dunan – tulan beshak
Ma’nosiga ko‘ra
(yosh xususiyatiga ko‘ra)

6. Taqdir – qismat – yozmish – peshana – nasib(a) – ko‘rgilik
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli-kuchsiz ifodalashiga ko‘ra)