Lug‘atlar

So‘z tarkibi: {aza}
So‘z bo‘g‘inlari: a-za
Izoh(lar)i:
aza [a-za ]

1. Ayollarning mayyit chiqqan uyda yig‘i bilan o‘tkazadigan motam marosimi Kambag‘al urug‘-aymoq, qo‘ni-qo‘shnilar, to‘yda, azada semiradigan yurimsak ayollar qorong‘ida turtinib, piyoda jo‘nashdi. Oybek, Tanlangan asarlar

2. Mayyit chiqqan uydagi motam jarayoni. Azada qatnashmoq. Azaga kirib, fotiha o‘qib chiqmoq. -

3. Umuman, motam kabi holat; zid. to‘y, xursandchilik. Bu holat kimga to‘y, kimga aza. To‘g‘ri, kambag‘alning boshi g‘amdan chiqmaydi. Hayiti ham aza, jumasi ham aza. Oybek, Tanlangan asarlar

4. Umuman, yig‘i-sig‘ili holat, behuda yig‘i-sig‘i (ayollarga nisbatan). Shunga ham azami, yig‘ishtir yig‘i-sig‘ingni. -

Antonim(lar)i: mavjud emas.
Sinonim(lar)i: motam [f-t], ta’ziya [a]
Omonimlari: mavjud emas.
Paronimi: mavjud emas.

Filologiya fanlari doktori, professor, O‘zFA akademigi Sh.Shoabdurahmonov1924- yilda Toshkentda tavallud topgan.. O‘zbek tili fonetikasi, o‘zbek tilining badiiy-estetik vazifasi, leksikografiyasi, morfologiyasi, dialektologiyasi yuzasidan qator salmoqli asarlar yaratib, tilshunosligimiz rivoji uchun munosib hissasini qo‘shdi. Jumladan, «O‘zbek tilida yordamchi so‘zlar» (1953), «Fonetika. O‘zbek tili fonetikasiga doir ba’zi masalalar» (1953), «O‘zbek tilida punktuatsiya» (1955), «O‘zbek adabiy tili va o‘zbek xalq shevalari» (1962) kabi asarlari o‘zbek tilshunosligining rivoji uchun munosib hissa bo‘lib qo‘shildi.

Akademik Sh.Shoabdurahmonov o‘rta va oliy ta’limda o‘zbek tili va tilshunosligini o‘qitishni takomillashtirish borasida ham samarali mehnat qildi. Ayniqsa, uning V.Reshetov bilan hamkorlikda oliy maktablarning o‘zbek filologiyasi fakulteti talabalari uchun «O‘zbek dialektologiyasi» (1962, 1969, 1978) darsligi, shuningdek, o‘rta maktablarning IX sinfi uchun hammualliflikda yozilgan «O‘zbek tili» (1977, 1978, 1980, 1982) hamda oliy o‘quv yurtlari uchun yaratilgan «Hozirgi o‘zbek adabiy tili. I qism» (1980) darsliklari alohida ahamiyatga ega.

 

1. aza ochmoq: aytib yig‘lash bilan motam marosimini boshlamoq

2. aza tutmoq: azali holatda bo‘lmoq

3. azaga aylantirmoq: -

4. azavozlik qilmoq: Ortiqcha (bekorga) yig‘i-sig‘i qilmoq, ko‘z yoshi to‘kmoq

5. bayt-u g‘azallar aytmoq: -

6. beandaza gap: -

7. dahmaza bo‘lmoq: -

8. g‘azab kelmoq: -

9. g‘azab qaynamoq: -

10. g‘azabdan tushmoq: -

11. g‘azabga keldi: achchiqlandi

12. g‘azabga kelmoq: -

13. g‘azabga keltirmoq: -

14. g‘azabga keltirmoq: -

15. g‘azabi keldi: achchiqlandi

16. g‘azabi kelmoq: -

17. g‘azabi kelmoq: -

18. g‘azabi qaynadi: darg‘azab bo‘ldi

19. g‘azabi qaynamoq: -

20. g‘azabidan tushdi: achchiqlanishdan to‘xtadi

21. g‘azabidan tushmoq: -

22. g‘azabini keltirmoq: -

23. g‘azabini qaynatmoq: -

24. g‘azabni keltirmoq: -

25. g‘azabni qaynatmoq: -

26. jazava tutmoq: -

27. jazavasi tutmoq: -

28. maza qochmoq: -

29. mazasi bo‘lmaslik: -

30. mazasi ketdi I: sog‘ligi yomonlashdi

31. mazasi ketdi II: biror ishi yomonlashib, inqirozga yuz tutdi

32. mazasi ketmoq: -

33. mazasi qochdi I: sog‘ligi yomonlashdi

34. mazasi qochdi II: biror ishi yomonlashdi, inqirozga yuz tutdi

35. mazasi qochmoq: -

36. mazasi yo‘q: -

37. mazasi yo‘q I: sog‘ligi yomon holatda

38. mazasi yo‘q II: harakati, layoqati sust

39. mazasini qochirmoq: -

40. nazar ilmaslik: -

41. nazar past: -

42. nazar soldi: diqqat bilan qaradi

43. nazar solmoq: -

44. nazar tashladi: qisqa muddat qaradi

45. nazar tashlamoq: -

46. nazar tushmoq: -

47. nazarda tutdi: fikran hisobga oldi

48. nazarda tutilmoq: -

49. nazarda tutmoq: -

50. nazardan o‘tkazmoq: -

51. nazardan qochmoq: -

52. nazardan qolmoq: -

53. nazarga ilmaslik: 1)mensimaslik, pisand qilmaslik 2) arzugulik deb, diqqatga loyiq deb qaramaslik

54. nazarga ilmaydi: 1)mensimaydi, pisand qilmaydi 2) arzugulik deb, diqqatga loyiq deb qaramaydi

55. nazarga ilmoq: -

56. nazarga kirmoq: -

57. nazarga olinmoq: -

58. nazarga olmoq: -

59. nazarga tushmoq: -

60. nazari ilmaslik: -

61. nazari past: -

62. nazari to‘q: -

63. nazari tushdi: bexosdan, kutilmaganda ko‘rdi

64. nazari tushmoq: -

65. nazaridan o‘tkazdi: qarab chiqdi, birma-bir ko‘rdi, sinchiklab tanishdi

66. nazaridan o‘tkazmoq: -

67. nazaridan qoldi: yaxshi munosabatidan, hurmat-e’tiboridan mahrum bo‘ldi

68. sazasi o‘lmadi: gapi e’tiborsiz qolsa, xafa bo‘lmasin deb aytganini bajardi

69. sazasini o‘ldirmaslik: gapi e’tiborsiz qolsa, xafa bo‘lmasin deb aytganini bajardi

70. xizr nazar qilgan: -

1. Achchiqlanmoq – g‘azablanmoq – qahrlanmoq.
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(ifoda belgisining kuchliligiga ko‘ra)

2. Jahl – achchiq – g‘azab – qahr – nafrat
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli ifodalashiga ko‘ra)

3. Nazar tashlamoq – termulmoq – tikilmoq – qaramoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining tor-kengligiga ko‘ra)

Milliy bo‘yoqdor so‘z: mavjud emas.