Lug‘atlar

So‘z tarkibi: {aza}
So‘z bo‘g‘inlari: a-za
Izoh(lar)i:
aza [a-za ]

1. Ayollarning mayyit chiqqan uyda yig‘i bilan o‘tkazadigan motam marosimi Kambag‘al urug‘-aymoq, qo‘ni-qo‘shnilar, to‘yda, azada semiradigan yurimsak ayollar qorong‘ida turtinib, piyoda jo‘nashdi. Oybek, Tanlangan asarlar

2. Mayyit chiqqan uydagi motam jarayoni. Azada qatnashmoq. Azaga kirib, fotiha o‘qib chiqmoq. -

3. Umuman, motam kabi holat; zid. to‘y, xursandchilik. Bu holat kimga to‘y, kimga aza. To‘g‘ri, kambag‘alning boshi g‘amdan chiqmaydi. Hayiti ham aza, jumasi ham aza. Oybek, Tanlangan asarlar

4. Umuman, yig‘i-sig‘ili holat, behuda yig‘i-sig‘i (ayollarga nisbatan). Shunga ham azami, yig‘ishtir yig‘i-sig‘ingni. -

Antonim(lar)i: mavjud emas.
Sinonim(lar)i: motam [f-t], ta’ziya [a]
Omonimlari: mavjud emas.
Paronimi: mavjud emas.

Filologiya fanlari doktori, professor, O‘zFA akademigi Sh.Shoabdurahmonov1924- yilda Toshkentda tavallud topgan.. O‘zbek tili fonetikasi, o‘zbek tilining badiiy-estetik vazifasi, leksikografiyasi, morfologiyasi, dialektologiyasi yuzasidan qator salmoqli asarlar yaratib, tilshunosligimiz rivoji uchun munosib hissasini qo‘shdi. Jumladan, «O‘zbek tilida yordamchi so‘zlar» (1953), «Fonetika. O‘zbek tili fonetikasiga doir ba’zi masalalar» (1953), «O‘zbek tilida punktuatsiya» (1955), «O‘zbek adabiy tili va o‘zbek xalq shevalari» (1962) kabi asarlari o‘zbek tilshunosligining rivoji uchun munosib hissa bo‘lib qo‘shildi.

Akademik Sh.Shoabdurahmonov o‘rta va oliy ta’limda o‘zbek tili va tilshunosligini o‘qitishni takomillashtirish borasida ham samarali mehnat qildi. Ayniqsa, uning V.Reshetov bilan hamkorlikda oliy maktablarning o‘zbek filologiyasi fakulteti talabalari uchun «O‘zbek dialektologiyasi» (1962, 1969, 1978) darsligi, shuningdek, o‘rta maktablarning IX sinfi uchun hammualliflikda yozilgan «O‘zbek tili» (1977, 1978, 1980, 1982) hamda oliy o‘quv yurtlari uchun yaratilgan «Hozirgi o‘zbek adabiy tili. I qism» (1980) darsliklari alohida ahamiyatga ega.

 

1. aza ochmoq: aytib yig‘lash bilan motam marosimini boshlamoq

2. aza tutmoq: azali holatda bo‘lmoq

3. azavozlik qilmoq: Ortiqcha (bekorga) yig‘i-sig‘i qilmoq, ko‘z yoshi to‘kmoq

4. g‘azabga keldi: achchiqlandi

5. g‘azabi keldi: achchiqlandi

6. g‘azabi qaynadi: darg‘azab bo‘ldi

7. g‘azabidan tushdi: achchiqlanishdan to‘xtadi

8. mazasi ketdi I: sog‘ligi yomonlashdi

9. mazasi ketdi II: biror ishi yomonlashib, inqirozga yuz tutdi

10. mazasi qochdi I: sog‘ligi yomonlashdi

11. mazasi qochdi II: biror ishi yomonlashdi, inqirozga yuz tutdi

12. mazasi yo‘q I: sog‘ligi yomon holatda

13. mazasi yo‘q II: harakati, layoqati sust

14. nazar soldi: diqqat bilan qaradi

15. nazar tashladi: qisqa muddat qaradi

16. nazarda tutdi: fikran hisobga oldi

17. nazarga ilmaslik: 1)mensimaslik, pisand qilmaslik 2) arzugulik deb, diqqatga loyiq deb qaramaslik

18. nazarga ilmaydi: 1)mensimaydi, pisand qilmaydi 2) arzugulik deb, diqqatga loyiq deb qaramaydi

19. nazari tushdi: bexosdan, kutilmaganda ko‘rdi

20. nazaridan o‘tkazdi: qarab chiqdi, birma-bir ko‘rdi, sinchiklab tanishdi

21. nazaridan qoldi: yaxshi munosabatidan, hurmat-e’tiboridan mahrum bo‘ldi

22. sazasi o‘lmadi: gapi e’tiborsiz qolsa, xafa bo‘lmasin deb aytganini bajardi

23. sazasini o‘ldirmaslik: gapi e’tiborsiz qolsa, xafa bo‘lmasin deb aytganini bajardi

1. Achchiqlanmoq – g‘azablanmoq – qahrlanmoq.
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(ifoda belgisining kuchliligiga ko‘ra)

2. Jahl – achchiq – g‘azab – qahr – nafrat
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli ifodalashiga ko‘ra)

3. Nazar tashlamoq – termulmoq – tikilmoq – qaramoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining tor-kengligiga ko‘ra)

Milliy bo‘yoqdor so‘z: mavjud emas.