Ko‘chma ma’no so‘zning o‘z ma’nosidan tashqari, o‘xshatish, mubolag‘a, kinoya asosida boshqa ma’noda qo‘llanishi natijasida hosil bo‘ladi: ko‘z – 1) «yog‘ochning qavariq joyi»; 2) «uzukning yaltiroq dumaloq qismi»; to‘qimoq – «yo‘q narsanio‘ylab chiqarmoq» kabi. Ko‘chma ma’no ham o‘z ma’no kabi har xil manbada turlicha atalgan: yasama ma’no, hosila ma’no, erkin ma’no va hokazo.

Ko‘chma ma’no gap tarkibidagi boshqa so‘z yordamida anglashiladi. Mas., U bu gaplarni o‘zi to‘qigan jumlasidagi to‘qimoq so‘zining «o‘ylab chiqarmoq» ma’nosi undagi gaplarniso‘zi yordamida anglashiladi. Derazaning ko‘zi sindi gapidagi ko‘z so‘zining «shisha» ma’nosi deraza va sindi so‘zi yordamida yuzaga chiqmoqda. Bir so‘zda o‘nlab ko‘chma ma’no bo‘lishi mumkin. So‘zning ko‘chma ma’nosi faqat matn orqali, gapning ichidagina aniqlanadi. Aytilganidek, o‘z va ko‘chma ma’no deganda qo‘shimcha ma’noni tushunmaslik kerak. Bir so‘zning o‘z va ko‘chma ma’nosining yana alohidaalohida qo‘shimcha ma’nosiham bo‘lishi mumkin. Mas., yuqorida aytib o‘tilgan to‘qimoq so‘zining o‘z ma’nosida (gazmol to‘qimoq) qo‘shimcha ma’no yo‘q, lekin ko‘chma ma’nosida esa salbiy ma’no borligini anglash qiyin emas. So‘zning ko‘chma ma’nosi – til taraqqiyoti mahsuli. Har qanday so‘z vaqt o‘tishi bilan ko‘chma ma’noli bo‘lib keta oladimi? Ko‘chma ma’no qanday hosil bo‘ladi? Borliqdagi narsahodisa, belgixususiyat, harakatholatning nomi ma’lum bir asosga ko‘ra boshqa narsahodisa, belgixususiyat, harakatholatning nomi sifatida ham qo‘llanadi. Bunday vaqtda bitta so‘z bir necha narsahodisa, belgixususiyat, harakatholatning nomi sifatida xizmat qiladi. Mas., burun so‘zi «tirik organizmning yuz qismida bo‘rtib chiqqan nafas olish a’zosi» ma’nosini ifodalash bilan birga «Yerning dengiz yoki okean tomon bo‘rtib chiqqan qismi» ma’nosini ham ifodalaydi. Bunda narsa orasidagi tashqi o‘xshashlik (yuzdan bo‘rtib chiqqan burun bilan yer qirg‘og‘ining dengiz yoki okeanga qarab bo‘rtib chiqishi o‘rtasidagi o‘xshashlik) birining nomini ikkinchisi o‘rnida qo‘llashga asos bo‘lgan.