1. ilmoq I Ot
mix, qoziq, ilgakka osib qo‘ymoq

2. ilmoq II Ot
narsa ilinuvchi ilgak; kinoya

1. afsus qilmoq: pushaymon bo‘lmoq, afsuslanmoq

2. afv qilmoq: kechirmoq, uzrni qabul qilmoq, gunohidan o‘tmoq

3. amr qilmoq: buyruq bermoq, buyurmoq

4. armon qilmoq: amalga oshmagan orzu-niyatdan afsuslanmoq

5. arra qilmoq: teng bo‘lishib olmoq

6. arsh qilmoq: Kayf-safo qilmoq, aysh-ishrat qilmoq.

7. asar qilmoq: 1.ta’sirini o‘tkazmoq. 2.ta’sir qilmoq

8. ayb qilmoq: 1.Ayb sodir etmoq, aybli ish qilmoq. 2.Huq. Qonunga xilof xatti-harakat; jinoyatga tortishning zarur sharti 3 Kishi uyalganidan, xijolat tortadigan xatti-harakat; uyatli ish, uyat

9. ayuhannos qilmoq: Baqiriq-chaqiriq, dod-faryod bilan boshiga ko‘tarmoq.

10. azavozlik qilmoq: Ortiqcha (bekorga) yig‘i-sig‘i qilmoq, ko‘z yoshi to‘kmoq

11. azimat qilmoq: jazm qilmoq

12. azm qilmoq: 1.qaror qilmoq, otlanmoq 2.jazm qilmoq, botinmoq.

13. bag‘ri teshilmoq: bag‘ri qon bo‘lmoq, qattiq g‘am yoki azob chekmoq.

14. bandalik qilmoq: vafot etmoq, qazo qilmoq, o‘lmoq

15. baxti ochilmoq: baxtiyor hayotga, xushnud onlarga erishmoq; baxtli, baxtiyor bo‘lmoq

16. begona qilmoq: 1.o‘zidan uzoqlashtirmoq, yot kishilar qatoriga o‘tkazmoq; 2.ko‘chma chetga ketkizmoq. birovning qo‘liga, ixtiyoriga o‘tkazib yubormoq

17. behush qilmoq: 1.hushidan ketkizmoq, uxlatib qo‘ymoq (mas, dori berib) 2.ko‘chma es-hushini olib qo‘ymoq; boshini aylantirmoq

18. bekor qilmoq: 1.amal-vazifadan tushmoq; ishdan bo‘shamoq; 2.kuchini yo‘qotmoq 3.yaramaydigan, arzimaydigan, foydasiz bo‘lib qolmoq

19. bilarmonlik qilmoq: o‘zini bilimdon fahmlab ish tutmoq, bilar-bilmas ish| qilmoq, gapga aralashib ketmoq

20. bo‘yniga osilmoq: birovga xiralik qilib yopishib olmoq.

21. chalpak qilmoq: Ikkala qo‘l va oyog‘idan ushlab cho‘ziltirib ko‘tarmoq.

22. chaparasta qilmoq: Ostin-ustin qilmoq, astar-paxtasini chiqarmoq.

23. chaqa qilmoq: Sotmoq, pullamoq.

24. da’vat qilmoq: biror ishga, marosimga chaqirmoq, taklif qilmoq

25. darxon qilmoq: muayyan ish, mansab yoki jismoniy mehnatdan ozod qilmoq; bo‘shatmoq

26. dastmoyasidan ayrilmoq: 1.sinmoq, bankrotlikka uchramoq. 2.bisotdagi, peshonadagi bor-yo‘q narsa.

27. ermak qilmoq: 1.ermak uchun biror narsa bilan mashg‘ul bo‘lmoq 2.masxara qilmoq, ustidan kulmoq, kulgi qilmoq

28. etagi ochilmoq: siri ochilmoq, biror aybi, kamchiligi ma’lum bo‘lib qolmoq

29. gapi, so‘zi bo‘g‘ziga tiqilmoq: Muayyan sharoit, ruhiy holat ta’sirida o‘z fikrini ayta olmay qolmoq, gapirolmay qolmoq/ Biror sabab bilan so‘zlayotgan vaqtida to‘xtab qolmoq; gapi uzilmoq

30. gapni kalta qilmoq: gapni cho‘zmaslik.

31. gina qilmoq: biror kishiga nisbatan dilda xafalik, kek saqlamoq; ko‘ngildagi xafalikni izhor qilmoq.

32. gumon qilmoq: 1.shubha qilmoq, shubhalanmoq 2.taxmin qilmoq, ..deb o‘ylamoq

33. hafsala qilmoq: hafsala bilan kirishmoq, diqqat, e’tibor qaratmoq.

34. hojatini ravo qilmoq: kim kimning Hojatini chiqarmoq, tilagini amalga oshirmoq.

35. idora qilmoq: 1.boshqarmoq, rahbarlik qilmoq 2.bosh bo‘lib, belgili tartibda olib bormoq; amalga oshirmoq

36. iftixor qilmoq: faxrlanmoq

37. ig‘vo qilmoq: orada ig‘voli gap-so‘z yuritmoq (qo‘zg‘amoq).

38. iltijo qilmoq: yolvorib (sig‘inib) so‘ramoq

39. in’om qilmoq: tortiq, sovg‘a va sh.k. bermoq..

40. isloh qilmoq: o‘zgartish kiritmoq, yangilamoq

41. istihola qilmoq: shunday hisni tuymoq.

42. ixtiyor qilmoq: xohlamoq

43. jon taslim qilmoq: jon bermoq. joni uzilmoq; o‘lmoq.

44. ko‘ksini qalqon qilmoq: jonini ham ayamay qo‘riqlamoq, ko‘ksini tutib himoya qilmoq, daf etmoq.

45. maftun qilmoq: ishq-sevgi, zavq-havas tuyg‘usi bilan o‘ziga jalb etmoq, mahliyo qilmoq.

46. mo‘ljal qilmoq: mo‘ljallamoq

47. mot qilmoq: 1.mot holatga tushmoq; yutqizmoq. 2.munozara, bahs va sh.k. bellashuvlarda yengilmoq, mulzam holatga tushmoq

48. muhayyo qilmoq: tayyor holga keltirmoq.

49. murosa qilmoq: kelishuvli yo‘l tutmoq, murosa yo‘lini tutmoq

50. nafasi halqumiga tiqilmoq.: nafas olishi og‘irlashmoq (ma’lum sabab ta’sirida).

51. nafasi tiqilmoq: nafas olishi og‘irlashmoq (ma’lum sabab ta’sirida).

52. nasha qilmoq: kimga nima Qattiq ta’sir etmoq, taajjubga solmoq; ayil botmoq.

53. ochlik e’lon qilmoq: kim siyosiy, iqtisodiy ijtimoiy norozilik belgisi sifatida ovqat yeyishdan bosh tortmoq.

54. og‘ziga tikilmoq: Gap kutmoq (suhbatdoshidan, qarshisidagi kimsadan).

55. oyog‘i tovsilmoq: odamlar keldi-ketdisi, yo‘ldagi harakati siyraklashmoq, kamaymoq.

56. qitday-qitday qilmoq: spirtli ichimlik ichmoq.

57. qiyg‘ir qarash qilmoq: o‘qrayib qaramoq.

58. ta’lif qilmoq: 1.asar yozmoq; 2.bosh-qaning asarini tahrir qilmoq.

59. ta’min qilmoq: 1.kerakli narsalarni yetkazib bermoq, ta’minlamoq. 2.biror narsaning amalga oshishi, ro‘yobga chiqishi, muhayyo bo‘lishi uchun zarur sharoit yaratmoq. 3.qoniqtirmoq, qanoatlantirmoq; kifoya qilmoq, yetarli bo‘lmoq.

60. ta’mir qilmoq: ta’mir ishlarini amalga oshirmoq, ta’mir bilan butunlamoq, yaroqli holga keltirmoq.

61. ta’na qilmoq: ta’na tarzidagi gap-so‘z aytmoq. Xasis deb ta’na qilmoq.

62. ta’qib qilmoq: 1.ko‘zdan o‘t-kazmoq, kuzatmoq. 2.ko‘z-quloq bo‘lib kuzatmoq, nazoratda tutmoq. 3.izidan tushmoq, ketidan harakat qilmoq, quvmoq.

63. ta’rif qilmoq: ta’rifini, tavsifini bermoq, keltirmoq.

64. ta’sis qilmoq: 1.joriy qilmoq, belgilamoq. 2.tashkil qilmoq, vujudga keltirmoq.

65. ta’zim qilmoq: Ta’zim bildirmoq, ta’zim bajo keltirmoq (ta’zim har ikkala ma’nosida)

66. tahammul qilmoq: 1.bardosh bermoq, chidamoq. sabr-toqat qilmoq; sabr-toqat bilan kutmoq. 2.kifoyalanmoq.

67. tahqir qilmoq: haqorat bo‘-luvchi, xo‘rlik keltiruvchi gap-so‘z aytmoq, ish qilmoq.

68. tahrir qilmoq: tahrirdan o‘tkazmoq.

69. tahsil qilmoq: mutolaa qil-moq, mustaqil ravishda o‘qimoq, o‘rganmoq; bilim olmoq.

70. taqal qilmoq: biror ishni bajarishga darrov kirishmay, o‘ylanib qolmoq, kechiktirmoq; ketga surmoq, galga solmoq; bahona qilmoq.

71. taqdim qilmoq: 1.tavsiya etmoq, taklif qilmoq. 2.tortiq, sovg‘a sifatida bermoq, tortiq (xadya) qilmoq.

72. taqdir qilmoq: 1.nasib qilmoq, nasib etmoq, buyurmoq. 2.munosib baholamoq, takdirlamoq.

73. taqlid qilmoq: 1.o‘xshatma ovoz, harakat va sh.k. ni bajarmoq, qilmoq. 2.faoliyat, ijod va sh.k. da o‘zgalarga ergashmoq, taqlidan ish olib bormoq, harakat qilmoq.

74. taqozo qilmoq: shunday bo‘lishini talab qilmoq, ko‘rsatmoq.

75. taqsim qilmoq: 1.qismlarga, ulushlarga bo‘lmoq, ajratmoq; 2.mat. bo‘lish amalini bajarmoq, bo‘lmoq.

76. targ‘ib qilmoq: 1.chuqur tushuntirish yo‘li bilan biror g‘oya, ta’limot va sh.k. ni yoymoq. kishilarning ongiga singdirmoq; shunga undamoq. 2.tushuntirish yo‘li bilan biror ishga chaqirmoq. da’vat etmoq.

77. tasarruf qilmoq: egalik qilmoq.

78. tasavvur qilmoq: 1.xayolda tiklamoq, gavdalantirmoq. 2.idrok qilmoq.

79. tasdiq qilmoq: tasdiqlamoq.

80. tashkil qilmoq: 1.uyushtirmoq, tuzmoq, yaratmoq. 2.tarkibiy qismga kirib, butunlik yuzaga keltirmoq.

81. tashviq qilmoq: 1.tashviq ishini olib bormoq. 2.undamoq, da’vat qilmoq.

82. tashvishini qilmoq: biror narsa taraddudida, harakatida bo‘lmoq, o‘ylamoq.

83. taslim qilmoq: 1.dushman yoki raqib ustidan g‘olib kelmoq; yengmoq. 2.bellashuv, bahs kabilarda ustun kelmoq, mag‘lub qilmoq, yengmoq.

84. tasnif qilmoq: ma’lum belgi -xususiyatlari asosida tur, turkumlarga ajratmoq, tur, turkumlarini belgilamoq.

85. tatbiq qilmoq: ishlatmoq, qo‘llamoq, ishga solmoq.

86. taxdid qilmoq: taxdidli xatti-harakat qilmoq, do‘q-po‘pisa qilmoq.

87. taxmin qilmoq: ..deb o‘ylamoq, faraz qilmoq, o‘ylamoq.

88. taxt qilmoq: tayyor, muhayyo holga keltirmoq.

89. taxtdan yiqilmoq: ko‘chma s. t. vazifasidan, amalidan tushmoq, bekor bo‘lmoq

90. tegajaklik qilmoq: Hazil-huzul bilan, o‘ynashib tegishmoq

91. tegirmon qilmoq: Donni tegirmonda un qilmoq

92. tirikchilik qilmoq: Hayot o‘tkazmoq, kun kechirmoq; yashamoq

93. to‘tiyo qilmoq: To‘tiyodek ko‘zga surtmoq, e’zozlamoq

94. to‘zon qilmoq: Vayron-tolqon qilmoq, chang-to‘zonga aylantirmoq

95. toat qilmoq: Xudoga sig‘inmoq

96. tumtaraqay qilmoq: Har tomonga tartibsiz ravishda qochishga majbur etmoq, to‘zitmoq

97. tuproq bilan teng qilmoq: 1. yer bilan yakson qilmoq, vayron qilmoq. 2. xor qilmoq, poymol, oyog‘osti qilmoq

98. udda qilmoq: mayli, ishni ham, o‘qishni ham udda qilaman desang, boraver.

99. umr qilmoq: Er-xotin bo‘lib yashamoq

100. vahshat qilmoq: Dahshat, qo‘rqinch solmoq, shunday holat qo‘zg‘atmoq

101. yakson qilmoq: butunlay yemirildi, yo‘q bo‘ldi

102. yodidan ko‘tarilmoq: unutdi

103. yovvoyi qarash qilmoq: Jahl bilan qaramoq

104. yuragi ezilmoq: ruhan azoblandi

105. yuragi tutday to‘kilmoq: Intizorlikda iztirob chekmoq, dili besaranjom bo‘lmoq.

106. yuragining chigili yozilmoq: xafachiligi tarqadi

107. yurak-bag‘ri ezilmoq: ruhan azoblandi

1. Buzilmoq – sinmoq – avariya bo‘lmoq
Ma’nosiga ko‘ra
(zarar darajasining ortiqligiga ko‘ra)

2. G‘ijimoq – kavshamoq – oshalamoq – yemoq – tanovul qilmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining keng-torligiga ko‘ra)

3. Haydamoq – quvmoq – sazoyi qilmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli-kuchsiz ifodalashiga ko‘ra)

4. Iltimos qilmoq – yalinmoq – yolvormoq – o‘tinmoq.
Bo‘yog‘iga ko‘ra
( belgini kuchli darajada ifodalashiga ko‘ra)

5. Istamoq – xohlamoq – tusamoq – orzulamoq – orzu qilmoq – tilamoq – ixtiyor qilmoq – sog‘inmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(bo‘yoqdorlik belgisining ortib borishiga ko‘ra )

6. Jilmaymoq – kulimsiramoq – tabassum qilmoq – kulmoq – qah-qahlamoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(harakatning kuchliligiga ko‘ra)

7. Jilmoq -qo‘zg‘almoq -o‘rmalamoq – yurmoq – yugurmoq – chopmoq – yelmoq
Ma’nosiga ko‘ra
(harakat tezligining oshib borishiga ko‘ra)

8. Koyimoq – po‘pisa qilmoq – do‘q urmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(bo‘yoqdorlik belgisining kuchliligiga ko‘ra)

9. Nazar tashlamoq – termulmoq – tikilmoq – qaramoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining tor-kengligiga ko‘ra)

10. Nola qilmoq – oh urmoq – faryod solmoq – afg‘on aylamoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(bo‘yoqdorlik belgisining oshib borishiga ko‘ra)

11. O‘qimoq – mutolaa qilmoq – yod olmoq
Ma’nosiga ko‘ra
(o‘zlashtirish darajasiga ko‘ra)

12. O‘tirmoq – yonboshlamoq – cho‘zilmoq – uzala tushmoq – yotmoq
Ma’nosiga ko‘ra
(holat darajasiga ko‘ra)

13. Otlanmoq – qo‘zg‘almoq – ko‘tarilmoq – yo‘lga tushmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli ifodalash darajasiga ko‘ra)

14. Qistamoq – zo‘rlamoq – majburlamoq – majbur qilmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli-kuchsiz darajada ifodalashiga ko‘ra)

15. So‘ramoq – iltimos qilmoq – yalinmoq – o‘tinmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli darajada ifodalashiga ko‘ra)

16. So‘z bermoq – va’da bermoq – lafz qilmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchlikuchsiz ifodalashiga ko‘ra)

17. Tamomlamoq – tugatmoq – sop qilmoq – bitirmoq – ado qilmoq – yo‘qotmoq – yo‘q qilmoq – quritmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining keng-torligiga ko‘ra)

18. Tanimoq – bilmoq – anglamoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli ifodalashiga ko‘ra)

19. Titramoq – qaltirlamoq – qalt-qalt qilmoq – dildiramoq – dir-dir qilmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli ifodalashiga ko‘ra)

20. Tug‘ilmoq – yashamoq – o‘lmoq
Ma’nosiga ko‘ra
(hayot davrining bosqichlariga ko‘ra)

21. Urinmoq – harakat qilmoq – intilmoq – tirishmoq – unnamoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli-kuchsiz ifodalashiga ko‘ra)

22. Yanglishmoq – adashmoq – xato qilmoq – gunoh qilmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli-kuchsiz ifodalashiga ko‘ra)

23. Yaqinlashmoq – hamkorlik qilmoq – aloqa bog‘lamoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanishining oz-ko‘pligiga ko‘ra)

24. Yemoq – tanovul qilmoq – iste’mol qilmoq – totmoq – olmoq – tushirmoq – urmoq – xam qilmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining keng-torligiga ko‘ra)

25. Yiqilmoq – qulamoq – ag‘anamoq – ag‘darilmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining keng-torligiga ko‘ra)