Lug‘atlar

So‘z tarkibi: {yon}
So‘z bo‘g‘inlari: yon
Izoh(lar)i:
yon [yon ]

1. Tananing yelkadan songacha bo‘lgan, shuningdek, biror narsaning o‘ng yoki chap qismi. Kanizak yengi bilan burnining ikki yonini tez-tez artar ekan, Samandarovga ko‘z qiri bilan qaradi. A. Qahhor, Qo‘shchinor chiroqlari

2. Umuman o‘ng yoki chap tomon; taraf; atrof. Mansur yoniga alanglab, yumaloqlangan ko‘rpa-to‘shaklarni ko‘rdi. O‘. Hoshimov, Qalbingga quloq sol

3. Yoqa, chet; qirg‘oq. Devorning yoni bilan kelgani uchun ham Oyqiz ko‘rmay qolgan edi. Sh. Rashidov, Bo‘rondan kuchli

4. Cho‘ntak, kissa. Qayerdandir paydo bo‘lgan yosh bir yigit yonidan bint chiqarib, Ahmadjonning boshini bog‘lashga kirishdi. A. Qahhor, Oltin yulduz

5. Qo‘shni, o‘zaro yaqin. Tamanno yon qishloqdagi kasalxonada ishlashi kerak. Mirmuhsin, Qumri va Tamanno

Antonim(lar)i: mavjud emas.
Sinonim(lar)i: old [ida], tomon

1. yon I Ot
predmetning chap yoki o‘ng tomoni

2. yon II Fe’l
o‘t olmoq

Paronimi: mavjud emas.

Asiruddin Muhammad ibn Yusuf ibn Ali al-G‘arnotiy (1256–1334)– tilshunos olim. 65 ta asar yozgan, ularning o‘ntadan ko‘prog‘i bizgacha yetib kelgan. “Kitob ul-mubayyin fi tarix il-Andalus (“Andalusiya tarixi haqida bayon qiluvchi kitob”), “Zahr ul-mulk fi taharrurit turk” (“Turk ozodligi chechagi”), “Kitob ul-idrok li lison il-atrok” (“Turkiy tillarni bilish kitobi”), “Kitob ul-af’ol fi lisonit turk”(“Turk tilidagi fe’llar kitobi”), “Mantiq ul-furs li lison il-furs” (“Fors tilini bilmaydiganlar uchun fors tili haqida so‘zlar”), “Ad-durrat ul-muzi’a fi lug‘atit turkiya” (“Turkiy til haqida nur beruvchi marvarid”) kabi asarlari mavjud. U asarlarida turkiy tillarning grammatikasi va leksikasi, o‘sha davrda mavjud bo‘lgan ko‘pgina turkiy lahja va shevalar haqida ma’lumot bergan. Uning asarlari turkiy tillar tarixini bilishda muhim manba.

Suryoniy yozuvi Mesopotamiyada paydo bo‘lgan, VII-VIII asrda Markaziy Osiyoda nasroniy (xristian) mazhabi bilan kirib keldi. Bu yozuv XV asrgacha qo‘llandi.

Suryoniy yozuvi– undoshli finikiy-oromiy yozuvi. Finikiy yozuvi kabi 22 belgidan iborat ko‘pgina klassik yozuvlar singari (mas., arab) imlosi kabi o‘ngdan chapga qarab qo‘shib yoziladi. Suryoniy yozuviI asrdan boshlab adabiy oromiy lahjalardan bo‘lgan suryoniy tili uchun qo‘llana boshlagan. Bu yozuvning asosiy ko‘rinishlaridan biri estrangelo deb yuritiladi. 430- yilda Suriya cherkovining ikkiga bo‘linishi natijasida g‘arbiy suryoniy (yakovit yoki serto) va sharqiy suryoniy (nestorian) yozuvlari. Nestorian yozuvi Markaziy Osiyo va Xitoyga ham tarqalgan.

Suryoniy yozuviga VII–VIII asrlardan unlilarni ifodalovchi satr ustu va satr osti belgilari kiritilgan. Tinish belgilar ham qo‘llangan. 1840- yilda nestorian asosida yangi yozuv turi yaratilib, u Eron va Iroqda, shunigdek, Turkiyada yashaydigan ossuriylarda qo‘llana boshlagan.

1. bir kesak bilan ikki quyonni urdi: ayni bir vaqtda ikki narsani ko‘zlab ish tutdi

2. daqyonusdan qolgan: juda eski, qadimgi

3. dunyoni suv bossa, to‘pig‘iga chiqmaydi: o‘taketgan beg‘am, haddan tashqari beparvo

4. puch yong‘oq bilan qo‘ynini to‘ldirdi: yolg‘on va’dalar bilan aldadi

5. qo‘ynini puch yong‘oqqa to‘ldirdi: yolg‘on va’dalar bilan aldadi

6. yon bermoq: ustun bo‘lishiga yo‘l qo‘ydi

7. yon bosmoq: yoqladi

8. yonini olmoq: bahslashuvda tomonlardan birini himoya qildi

9. ziyon ko‘rmoq: zarar qildi

10. ziyon yetkazmoq: achchiqlanishdan to‘xtadi

1. Aniq – ochiq – yaqqol – ravshan – yorqin – oydin – ayon
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(kitobiylik belgisining kam-ko‘pligiga ko‘ra)

2. Chegara – chek – had – poyon
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining keng-torligiga ko‘ra)

3. Foyda – naf – manfaat – sud – hayon
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanishining oz-ko‘pligiga ko‘ra)

4. O‘tirmoq – yonboshlamoq – cho‘zilmoq – uzala tushmoq – yotmoq
Ma’nosiga ko‘ra
(holat darajasiga ko‘ra)

5. Ravshanlanmoq – oydinlashmoq – ayon bo‘lmoq
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(qo‘llanish doirasining tor-kengligiga ko‘ra ko‘ra)

6. Sotqin – xoin – xiyonatkor – g‘addor – murtad
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(salbiylik bo‘yog‘ining oz-ko‘pligiga ko‘ra)

7. Tortishuv – janjal – g‘alayon – qo‘zg‘olon – urush
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(tushuncha belgisini tor-keng ifodalashiga ko‘ra)

8. Zarar – ziyon – talofat
Bo‘yog‘iga ko‘ra
(belgini kuchli ifodalashiga ko‘ra)

Milliy bo‘yoqdor so‘z: mavjud emas.