Kontekst:
Oldinda bizni nima kutyapti? RAQAMLASHTIRISH!!! Shunday ekan, raqamlardan qochish emas, uni o‘rganish, o‘zlashtirish, boshqarish zarur. Endi o‘quvchilar o‘qish tezligini raqamlashtirish masalasiga kelsak. Ovoz chiqarib o‘qish bilan, ichida o‘qish, ya’ni ko‘z bilan o‘qish o‘rtasida farq bor. Ovoz chiqarib o‘qishni tezlashtirmasdan turib ko‘z bilan o‘qishni tezlashtirish mumkin emas. Axborot manbalarining ko‘pligi, ma’lumotlar oqimining tezlashuvi, jadallashuvi har bir kishidan, jumladan, o‘quvchilarimizdan ham tezkorlikni talab qiladi. Voqelikdan xabardor bo‘lish, xabarga munosabat bildirish o‘quvchida shaxsiyat shakllanishining omilidir. Shaxsiyati shakllanmagan bolani mustaqil hayotga tayyor deya olmaymiz. Voqelik ortidan yurish – qoloqlik, voqelik bilan baravar harakatlanish – oqsashlikdir. Voqelikdan o‘zib ketish, ya’ni bo‘lajak xavf-xatarlarga tayyor turish, hayotdagi turli mashaqqatlarni mardonavor yenga oluvchi irodali shaxslarni shakllantirish bugungi ta’limning bosh vazifasidir. Bunda esa axborotning asosiy manbasi bo‘lgan MATN bilan ishlash muhim ahamiyat kasb etadi. Berilgan matnni tez, ravon o‘qiydigan bola bilan hijjalab o‘qiydigan o‘quvchi baravar bo‘lolmaydi. Tez o‘qish tez tushunishni, tez tushunish tez qaror qabul qilishni ta’minlaydi. Boshqa fanlarni o‘zlashtirishda oqsaydigan aksar o‘quvchilarning o‘qish tempi (tezligi) past bo‘lishiga tajribada ko‘p duch kelganmiz. O‘quvchilar ko‘p kitob o‘qimasligining boisi ham ravon o‘qish ko‘nikmasiga ega emasliklaridir. Sinfdan tashqari o‘qish uchun tavsiya qilingan asarlarni o‘qimaydigan o‘quvchilarning ko‘pchiligi ham hijjalab o‘qiydiganlardan iborat ekanligi sir emas. Hijjalab o‘qishining sababi esa ko‘p kitob o‘qimasliklaridir. Hammasi bir-biriga bog‘liq. Avvalo, belgilangan me’yordagi matnni 1 daqiqada o‘qiy olmaydigan o‘quvchining holati (tibbiy, ruhiy-psixologik) qoniqarlimi? Jismonan sog‘lom, aqlida noqislik bo‘lmagan o‘quvchi uchun me’yordagi tezlikda o‘qiy olmaslikning birinchi sababi – erinchoqlik. O‘z ustida ishlamaslik, yoki muntazam ishlamaslik. Qadimda notiqlik maktabida o‘qish uchun o‘zidagi jismoniy noqislikdan (duduqlik, harflarni maxrajidan chiqarolmaslik v.b.) qutulgan, tinimsiz o‘z ustida ishlashi natijasida mohir notiq bo‘lib yetishgan kishilar haqidagi hikoyalarni keltirish bilan o‘quvchilarda iroda shakllantiriladi. O‘z oldiga maqsad qo‘yish, unga yetish uchun tartibli, muntazam harakat qilish yo‘l-yo‘riqlari ko‘rsatiladi.
Manba:
| Nomi | Yuqori sinflarda ham “o‘qitish” kerak |
| Muallif(lar)i | marifat.uz |
| Yozilgan vaqti | 24.03.2022 |
| Internetga joylangan vaqti | 24.03.2022 |
| Kiritilgan vaqti | 20.08.2023 |
| Qo‘llanish sohasi | OAB |
| Matn tipi | muhokama |
| Uslubi | Publisistik |
| Auditoriya yoshi | 18+ |
| Auditoriyaning salohiyat darajasi | omma uchun |
| NET-manzili | http://marifat.uz/marifat/ruknlar/umumii-urta-talim/Yuqori-sinflarda-ham-o-qitish-kerak.htm |
| Ichki korpus turi | Davriy nashrlar korpusi |
| Gap soni | 0 |
| So‘z(shakl) miqdori | 0 |
| Teglovchi | Operator |